Een recht op digitale dienstverlening

De Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer maakt van digitale dienstverlening een recht, in plaats van een mogelijkheid. Is dat heel ingrijpend voor gemeenten? Zij bieden immers al geruime tijd veel diensten digitaal aan. De invoering van de wet is vooral een goed moment om de gemeentelijke digitale dienstverlening integraal te herijken, vertellen Chantal van der Lans en Niels van der Plas van Centric.

In april keurde de Tweede Kamer de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wet mebv) goed, de Eerste Kamer buigt zich er nu over. Naar verwachting wordt de wet in 2023 van kracht. Chantal van der Lans houdt zich bij Centric Public Sector Solutions bezig met Burgerzaken, Niels van der Plas met het Sociaal Domein. Twee domeinen waar gemeenten al geruime tijd aan de slag zijn met de digitalisering van hun dienstverlening. Van der Lans: “Met de wet wordt digitale dienstverlening geformaliseerd.” De inwoner wordt met de wet beter beschermd, zegt ze: “Er komt meer duidelijkheid voor een inwoner die digitaal een aanvraag doet of een bericht stuurt. Zo wordt het bijvoorbeeld verplicht om te laten weten dat een verzoek is ontvangen en krijgt een inwoner een kopie van een aanvraag. Dat gebeurt natuurlijk vaak al, maar straks is het verplicht voor de digitale dienstverlening in elk gemeentelijk domein.”

Stroomlijnen

De wet onderscheidt een aantal niveaus van digitalisering, van contact via e-mail tot volledige digitale dienstverlening, inclusief inloggen met DigiD en automatische verwerking in de gemeentelijke backofficesystemen. “Je hoeft als gemeente niet meteen bij de invoering van de wet al je dienstverlening volledig digitaal te hebben. De wet is wel een leidraad om je digitale dienstverlening te optimaliseren,” zegt ze. Van der Plas vult aan: “De invoering van de wet is een goed moment om het totaalaanbod van je dienstverlening onder de loep te nemen. Contact via e-mail lijkt misschien vanzelfsprekend, maar kun je het misschien logischer of uniformer organiseren? Zijn papieren en digitale aanvragen twee verschillende processen en kun je die wellicht stroomlijnen?”

Ruim 400 processen

De VNG laat weten dat de invoering van de wet een omvangrijke operatie is. Op basis van ervaringen bij vijf pilotgemeenten stelt de vereniging dat er ruim 400 processen zijn waarbij bestuurlijk verkeer plaatsvindt, processen die belegd zijn bij allerlei organisatieonderdelen. Daarom pleiten Van der Lans en Van der Plas ervoor om de digitale dienstverlening in zijn geheel te bekijken en te herijken. Van der Lans wil gemeenten daarnaast oproepen om niet “in de stress te schieten” door deze wet: “Gemeenten die met een zaaksysteem werken, hebben bijvoorbeeld al een basis in huis om processen digitaal te ontsluiten voor hun inwoners. Die basis helpt gemeenten bij de realisatie van een deel van de dienstverlening die de wet straks voorschrijft. Hetzelfde geldt voor gemeenten die werken met onze eDiensten, voor verschillende gemeentelijke domeinen. Inloggen met DigiD, digitaal een aanvraag doen, een kopie van die aanvraag krijgen, op de hoogte gehouden worden van de voortgang ervan… dat is allemaal geregeld in deze toepassingen. Je voldoet dan als gemeente aan het hoogste niveau van digitale dienstverlening in de nieuwe wet.”

Puzzel

Van der Plas: “Je kunt zeggen dat gemeenten als het ware een puzzel maken. Als je al je digitale dienstverlening in kaart hebt gebracht, dan kun je zien welke puzzelstukjes je mist of kunt verbeteren. Voor die ontbrekende stukjes zijn er eDiensten die heel veel andere gemeenten al gebruiken en die je snel kunt invoeren.” Van der Lans en Van der Plas concluderen dat er nog best veel verbeterkansen liggen voor gemeenten als het gaat om digitale dienstverlening. De invoering van de wet is een goed moment om die te benutten.

Meer informatie

De VNG ontwikkelde een stappenplan voor de invoering van de Wet mebv:

Centric biedt met haar eDiensten digitale dienstverlening die voldoet aan de nieuwe wet: