Gemeenten zitten financieel gezien behoorlijk klem. Ze kregen nieuwe taken vanuit het Rijk, maar niet de daarbij behorende, toereikende financiële middelen. De tekorten lopen op. Hoe komen ze hieruit? Tijdens het Actualiteitendiner Gemeentefinanciën werd een aantal verrassende inzichten en oplossingen besproken. De belangrijkste boodschap: gemeenten kunnen zichzelf beter beschouwen als bedrijf.
Het Actualiteitendiner Gemeentefinanciën werd gehouden op 4 maart 2020 in hotel New York in Rotterdam, op initiatief van Centric in samenwerking met de Blommestein Groep. Een select gezelschap van wethouders, gemeentesecretarissen en directeuren financiën bespraken de huidige situatie van gemeenten en mogelijke oplossingen om uit de financiële impasse te komen.
De gemeente als bedrijf
Gemeenten kunnen een aantal dingen doen, zo werd besproken. Ze kunnen bij het Rijk vragen om meer geld, maar dat heeft tot nog toe niet veel opgeleverd. Ze kunnen ook uit de slachtofferrol stappen en hun bedrijfsvoering meer als die van een bedrijf benaderen.
Als ze inzicht hebben in wat maatregelen kosten en welke resultaten deze opleveren, dan kan daar effectiever op worden gestuurd. Bovendien kan met dat inzicht bestuur en gemeenteraad duidelijk gemaakt worden welk prijskaartje er aan hun wensen hangt, zodat zij daarin een goede afweging kunnen maken. Het verzamelen en analyseren van data gaat gemeenten hierbij helpen, zo werd gesteld.
Nieuwe verdienmodellen voor partners van de gemeente
Als gemeenten de maatschappelijke opgave centraal stellen, dan creëren ze ruimte om op zoek te gaan naar nieuwe oplossingen en partners. Bijvoorbeeld in het onderwijs en in het sociaal domein. Op een aantal onderwerpen zijn verdienmodellen te maken voor verschillende partners, waardoor gemeenten ook andere financieringsbronnen aanboren dan de geijkte stromen vanuit de Rijksoverheid.
Deze manier van werken vraagt om een andere mindset bij medewerkers, raadsleden en bestuurders en ook dat werd besproken tijdens het debat. Termen als leiderschap en lef werden genoemd. En het creëren van een cultuur waarin eigen initiatief en innovatie worden gestimuleerd. Zoals een deelnemer het verwoordde: ‘Weg van de plannen en de nota’s, laten we meer gaan dóen!’